تربیت کودک نابینا و مبتلا به اختلال بینایی جزء حساس ترین کودک ها هستند و نیاز به داشتن اطلاعات در رابطه با این بچه هاست. والدین و نزدیکان کودک باید اطلاعات کاملی از این کودکان را داشته باشند تا به نحو احسن بتوانند به تربیت فرزندشان بپردازند.
شیوه تربیت کودک نابینا
پدر و مادری که با کودک نابینایشان همانند کودک کامل برخورد می کنند، انتظار دارند تا اطرافیان نیز همانند آن ها رفتار سنجیده و معقول داشته باشند در صورتی که خودشان شاید شیوه تربیت کودک نابینا را ندانند.
در حقیقت پدر و مادر در رشد طبیعی استعداد های ذهنی و مهارت حسی و حرکتی و پرورش ظرفیت عاطفی فرزند خود نقش فعالی را دارند.
در مقابل پدر و مادری که در لحظه با کودک نابینا رو به رو می شوند احساس می کنند این مشکل مانع رشد آینده و پیشرفت او می شود و به روش موثر و خلاق با کودک برخورد نمی کنند. این طبیعی است که انگیزه های رشد فرزندشان را محدود کنند به علت این که وجود انگیزه و پرورش آن ها در سازگاری عاطفی و اجتماعی کودک حائز اهمیت است.
برخی از والدین به دلیل داشتن حس مقصر بودن و گناهی که نسبت به مشکل کودک دارند، به کودک ترحم می کنند و به همه خواسته هایش جواب مثبت می دهند. این افراد تلاش می کنند که مانع ها را از جلوی پای کودک کنار زنند اما این کار فقط سبب لوس شدن فرزند می شود.
ناگفته نماند علاوه بر پدر و مادر اکثر اعضای خانواده نیز مقصرند. بچه های کم بینا و یا نابینا باید بتوانند با معلولیتشان کنار بیایند و با وجود معلولیتی که دارند زندگی را برای خودشان سخت تر نکنند.
همه والدین هایی که کودک نابینا دارند باید بدانند که فرزندشان اول از همه کودک است و می داند که نابیناست و همانند دیگر بچه ها نیاز به عشق، حمایت، مهر و محبت دارد نه ترحم.
کودک از روز اول زندگی به هوا، غذا بازی و مکان امن در خانواده نیاز دارد. او با این که مهر و محبت شما را با چشم نمی بیند اما به گرمی دست ها و آغوش شما نیاز دارد. صحبت ها، زمزمه ها و لالایی های شما را فهمیده و از آن لذت می برد.
کودک نیاز دارد که دیگر اعضای خانواده بشناسد که این کار از طریق لمس، بو و صدا تشخیص داده می شود. همه افراد خانواده می توانند به او کمک کند تا از خانه و چیز هایی که می خواهد او را آگاه کنند.
مخفی کردن کودک نابینا از اطرافیان و همسایه ها کار بسیار غلطی است. تفکر اشتباه همسایه ها می تواند اصلاح شود که فرصت داشته باشند کودک نابینای شاد را از نزدیک ببینند.
کودک نابینا را از خودش مرانید چرا که زندگی در خانه و خانواده بهترین زندگی برای بچه ها می باشد و طبق یک تجربه، کودک بهترین حس امنیت را در خانواده خودش پیدا کرده و چیزی که در خانواده می آموزد در هیچ مکتب دیگری آن را فرا نمی گیرد. به طور کل تربیت کودک نیاز به اطلاعات دارد چرا که با برخورد اشتباه ممکن است رفتاری اشتباه را به او آموزش دهیم.
تقویت حس لامسه و شنوایی در تربیت کودک نابینا
تقویت حس لامسه و شنوایی در تربیت کودک نابینا از اهمیت بسیاری برخوردار است چرا که باید این حس ها را تقویت کرد تا از این طریق بهتر اطراف خود را درک کند.
والدین در کنار کار درمانگران باید به کودکشان کمک کنند تا از حواس های دیگرشان استفاده کنند. این کودک ها به طور معمول حس شنوایی و لامسه بسیار قوی دارند و باید این حواس را در آن ها بیشتر تقویت نمود.
به عنوان نمونه برای تقویت حس شنوایی در کودکان نابینا می توان کار هایی به شرح زیر را انجام داد:
- افزایش دقت و تمرکز و با گوش دادن به صدا های گوناگون و یادداشت کردن هر یک توسط والدین
- چشمان کودک را ببندید و از هر یک از اعضای خانواده بخواهید او را صدا زند. کودک در جهت تشخیص صدا باید به سمت صدا برود.
- رادیو یا تلویزیون را روشن کنید و صدا آن را مانند وقتی که به طور عادی به آن گوش می دهید باز کنید و از کودک بخواهید به صدا گوش دهد. بعد از یک دقیقه صدا را کمتر از قبل کنید و باری دیگر از او بخواهید تا به صدا توجه کند. بعد از آن طوری صدا را کم کنید که اگر کسی بدون سر و صدا از کنارتان عبور کند مانع شنیدن صدا شود. اینکه هر بار برای شنیدن صدا توجه و دقت می کند سبب تقویت حس شنوایی او می شود.
تدارک اشیا و وسایل قابل لمس در برنامه های آموزش کودک نابینا
بیشتر افراد نابینا اطلاعات و دانش خودشان را با شنیدن و لمس کردن به دست می آورند. به همین دلیل نیاز است که در حین زمان آموزش از اشیاء و وسایل لمس کردنی باشد استفاده شود و در اختیارشان قرار گیرد.
همینطور که برای کودکانی که ضعف بینایی دارند از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد. با این وجود اسباب بازی های خوشرنگ با رنگ های اصلی یعنی سبز، آبی، قرمز انتخاب کنید چرا که دیدن این رنگ ها به نسبت بهتر است.
در زمان تهیه کردن اسباب بازی به دنبال وسایل عجیب و خاص برای این افراد نباشید چرا که این بچه ها باید به نحو احسن با محیط پیرامون خود آشنا شوند. حتی می توانید وسایل آشپزخانه مانند قاشق، چنگال و دیگر وسایل را در اختیار آن ها قرار دهید تا به خوبی با آن ها آشنا شوند.
وسایل کودک نایبنا باید به گونه ای باشد که با اندازه، شکل و رنگ آن آشنا شود. می توانید دست اول شما آن ها لمس کنید و به او بگویید تا دستش را روی دست شما گذارد تا به مرور راه بیوفتد. مهم ترین نکته این است که شما مشکل کودک را بپذیرید و به او کمک کنید تا مهارتش را بالا برد.
